เขตสุขภาพเพื่อประชาชนภาคใต้

"คัดกรองเชิงรุกแบบบูรณาการ HPVและTB นำร่อง 3 อำเภอ"

วันที่ 24 มิถุนายน 2568 กองสาธารณสุขอบจ.สงขลา เชิญภาคีเครือข่าย ประกอบด้วย รพ.สต.ถ่ายโอนในพื้นที่อำเภอควนเนียง อำเภอสิงหนคร รพ.สมเด็จนาทวี. ซึ่งเป็นพื้นที่เป้าหมายการพัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิเชิงรุก เพื่อค้นหา flagship การทำงานร่วมกันในช่วงไตรมาสสุดท้ายของปีงบประมาณ มีภาคีเครือข่ายมาร่วมประกอบด้วย ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน สคร.ที่ 12 ศูนย์อนามัยที่ 12 สปสช.เขต 12 กขป.เขต12 สสจ. สมัชชาสุขภาพจังหวัดสงขลา/มูลนิธิชุมชนสงขลา

ที่ประชุมเสนอแนะการคัดกรองแบบบูรณาการร่วมกับกิจกรรมบริการไม่จำเป็น  ทั้งนี้มีเป้าหมายก็คือ ให้ประชาชนกลุ่มวัยทำงานและผู้สูงอายุ เข้าถึงสิทธิ์พื้นฐานที่สปสช.สามารถจ่ายค่าบริการได้ ประกอบด้วย 13 สิทธิ์ ที่มีรายละเอียด เงื่อนไขการเบิกจ่าย กลุ่มเป้าหมายที่จะได้รับบริการที่แตกต่างกัน ได้แก่

1.TB+x-ray (วัณโรคปอด) ผู้ป่วยและกลุ่มสัมผัสร่วมบ้าน (อายุต่ำ/สูงกว่า 5 ปี)

2.HPV

3.Fit test

4.เบาหวาน ความดัน

5.HBV+HCB

6.คัดกรองภาวะซีด+ยาธาตุเหล็ก

7.มะเร็งเต้านม+Mammogram(ได้เฉพาะญาติสายตรง+สปสช.อนุมัติ)

8.สุขภาพช่องปาก พร้อมเคลือบฟลูออไรด์(กลุ่มเสี่ยงฟันผุ) สามารถทำโดยทันตแพทย์

9.ตรวจกระดูกพรุนในผู้สูงอายุ

10.พัฒนาการเด็ก

11.คัดกรอง 9 ด้าน+ADL

12.วัดซีนกระตุ้น dt

13.ตรวจสายตา+ต้อหิน ต้อกระจก

ที่ประชุมได้ร่วมแลกเปลี่ยนปัญหาการคัดกรองในภาพรวม ซึ่งมีอุปสรรคในหลายประการ โดยเฉพาะการเบิกจ่ายค่าคัดกรองของหน่วยบริการที่ไม่ตรงกับเงื่อนไขของสปสช. (แต่ละรายการมีรายละเอียดเฉพาะ) รวมถึงโอกาสการทำงานร่วมกันระหว่างรพ.สต.ถ่ายโอนกับสสจ. การประสานความร่วมมือกับหน่วยงานในระดับเขต จังหวัดและเครือข่ายอื่นๆ

สรุป เคาะเป้าหมายร่วม : คนสงขลาเข้าถึงการบริการคัดกรองตามสิทธิ์พื้นฐานที่จำเป็น โดยใช้คนเป็นศูนย์กลาง พร้อมพัฒนาระบบบริการไร้รอยต่อบนฐานความร่วมมือ

กลุ่มเป้าหมาย วัยทำงานและผู้สูงอายุ 35 ปีขึ้นไป

1)กลุ่มโรค HPV (มะเร็งปากมดลูก) คัดกรองเชิงรุกให้ได้ 100%

ระยะสั้น สตรีในพื้นที่ 3 อำเภอ

ระยะยาว สตรีสงขลาปลอดมะเร็งปากมดลูก กลุ่มเป้าหมายทั้งจังหวัด 310,000 คน ดำเนินการร่วมกันระหว่าง ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน กองสาธารณสุข อบจ.สงขลา สสจ.

2)กลุ่มโรค TB (วัณโรคปอด) คัดกรองพร้อม x-ray โดยรถโมบาย และตรวจเสมหะซ้ำในกลุ่มเสี่ยง(รวมกลุ่มเสี่ยงร่วมบ้าน) ดำเนินการร่วมกันระหว่าง สคร.ที่12 อบจ.สสจ.

โดยเก็บข้อมูลคัดกรองและพัฒนาระบบบริการครบวงจรต่อ 1 คน

ขั้นตอนการดำเนินงาน

1.ปรับระบบการคัดกรองเชิงรุก 2 รูปแบบคือ 1)ร่วมกับรพ.สต. ชุมชน และอสม.จัดบริการคัดกรอง พร้อมรณรงค์ 2)จัดแคมเปญ ณ จุดบริการ ตลาด ศูนย์การค้า โรงงาน โรงเรียน

1)พื้นที่เป้าหมาย 3 อำเภอ แต่ละพื้นที่กำหนดเป้าหมายเพิ่มเติม เชื่อมโยงกับกลุ่มเป้าหมายร่วม ทำให้ครบวงจร ไม่จำเป็นต้องเหมือนกัน

2)ภาพรวมเชิงระบบระดับจังหวัด บูรณาการความร่วมมือ ชี้เป้า/สรุปบทเรียน/เสนอแนะเชิงนโยบาย ปรับระบบบริการ (โดยเฉพาะปัญหาการคัดกรอง การเบิกจ่ายงบประมาณจากสปสช. เพื่อเติมเต็มช่องว่างของระบบ เช่น ผู้ป่วยกรณีอายุเกิน 60 ปีที่ไม่เคยผ่านการคัดกรอง) ผ่านทางกสพ.

2.การออกแบบสนับสนุนระบบบริการ นำ IT มาเสริม พร้อมติดตามประเมินผล

3.แต่ละอำเภอสร้างนวตกรรมตอบโจทย์การทำงานตามบริบทของพื้นที่

4.การทำงานไร้รอยต่อ(ถ่ายโอน+ไม่ถ่ายโอน)

5.สื่อสารประชาสัมพันธ์ สร้างการรับรู้ การมีส่วนร่วมของประชาชน

จากนี้แต่ละอำเภอไปกำหนดรายละเอียดการดำเนินงานของตน พร้อมกับทีมจังหวัดออกแบบระบบสนับสนุน การจัดทำแคมเปญร่วมระดับจังหวัด เชิญทีมกาชาดจังหวัดและจังหวัดเข้าร่วม เริ่มดำเนินการวันแม่เดือนสิงหาคม

ชาคริต โภชะเรือง  เลขานุการ กขป.เขต 12 บันทึกเรื่องราว