เขตสุขภาพเพื่อประชาชนภาคใต้

ข้อมูลพื้นฐาน จากรายงานสถานการณ์ทางสังคมภาคใต้ตอนล่าง ปี 2565 โดยสำนักงานส่งเสริมและสนับสนุนวิชาการ 11 (สสว.11)
-กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง ตั้งอยู่ตอนล่างสุดปลายด้ามขวานของประเทศไทย บริเวณภาคใต้ตอนล่างที่ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้ง ที่ 7 องศา 5 ลิปดา ถึง 7 องศา 55 ลิปดา เหนือ และเส้นแวง ที่ 99 องศา 44 ลิปดา ถึง 100 องศา 25 ลิปดา ตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครตามเส้นทางรถไฟ สายใต้ประมาณ 846 กิโลเมตร โดยทางรถยนต์ผ่านทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ประมาณ 1,200 กิโลเมตร ทางทะเล 725 กิโลเมตร ติดต่อทะเลอ่าวไทย ด้านทิศตะวันออก ระยะทาง 355 กิโลเมตร ติดต่อทะเลอันดามัน ด้านทิศตะวันตก ระยะทาง 296 กิโลเมตร ส่วนด้านทิศใต้ติดต่อประเทศมาเลเซียระยะทาง 500 กิโลเมตร มีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 29,479.79 ตารางกิโลเมตร แบ่งพื้นที่ออกเป็น 7 จังหวัด ประกอบด้วย ตรัง นราธิวาส ปัตตานี พัทลุง ยะลา สงขลา และสตูล โดยจังหวัดที่มีพื้นที่มากที่สุดคือจังหวัดสงขลา รองลงมาคือจังหวัดตรัง นราธิวาส ยะลา พัทลุง สตูล และปัตตานี ตามลำดับ ลักษณะภูมิประเทศมีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่การเกษตร มีเทือกเขาสำคัญคือ เทือกเขาสันกาลาคีรี ลักษณะภูมิอากาศของกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง สามารถแบ่งลักษณะออกเป็น 2 บริเวณ คือฝั่งตะวันออกซึ่งอยู่ในกลุ่มภูมิอากาศเขตร้อนชื้น ส่วนฝั่งตะวันตก จัดอยู่ในภูมิอากาศเขตฝนมรสุม มีการปกครองส่วนภูมิภาค ประกอบด้วย 77 อำเภอ 565 ตำบล 4,310 หมู่บ้าน ประชากรทั้งสิ้น 5,000,255 คนแบ่งเป็นประชากรชาย 2,456,770 คน คิดเป็นร้อยละ 49.13 ประชากรหญิง 2,543,485 คน คิดเป็นร้อยละ 50.87 ความหนาแน่น ของประชากรต่อพื้นที่คิดเป็น 169.62 คน/ตร.กม. หนาแน่นมากที่สุดคือ จังหวัดปัตตานี 376 คน/ตร.กม.

ด้านสุขภาพ หน่วยบริการสาธารณสุข ภาครัฐและภาคเอกชนของกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีจำนวน 944 แห่ง โดยจังหวัดที่มีหน่วยบริการมากที่สุด คือ สงขลา 198 แห่ง รองลงมาปัตตานี 159 แห่ง และตรัง 146 แห่ง ภาคใต้ตอนล่างมีประชากร 5,000,255 คน มีแพทย์ทั้งหมด 1,976 คน สัดส่วน ประชากรต่อแพทย์ 2,530 : 1 คน จังหวัดที่มีแพทย์มากที่สุด คือ ปัตตานีจำนวน 525คน ประชากรต่อแพทย์ 1,390 : 1 คน รองลงมาสงขลา จำนวน 519 คน ประชากรต่อแพทย์ 2,758 : 1 คน ยะลา จำนวน 271 คน ประชากรต่อแพทย์ 1,889 : 1 คน นราธิวาส จำนวน 219 คน ประชากรต่อแพทย์ 3,728 : 1 จังหวัดตรัง จำนวน 189 คน ประชากรต่อแพทย์ 3,385 : 1 และจังหวัดพัทลุง จำนวน 156 คน ประชากรต่อแพทย์ 3,349 : 1 ส่วนจังหวัดที่มีแพทย์น้อยที่สุด คือ จังหวัดสตูล จำนวน 97 คน ประชากรต่อแพทย์ 3,348 : 1 คน

ด้านการศึกษา จำนวนนักเรียน นักศึกษา จำแนกตามระดับชั้นทั้งหมดรวม 1,174,473 คน และมีสถานศึกษาทั้งในระบบและนอกระบบ รวม 4,296 แห่ง แบ่งเป็น สังกัด สพฐ. จำนวน 2,114 แห่ง เอกชน จำนวน 844 แห่ง อาชีวศึกษา จำนวน 50 แห่ง อุดมศึกษา 33 แห่ง ท้องถิ่น 1,049 แห่ง สำนักพุทธศาสนาแห่งชาติ จำนวน 24 แห่ง และสถานศึกษานอกระบบ จำนวน 1,084 แห่ง สังกัด กศน. จำนวนนักเรียนออกกลางคันระดับประถม-มัธยมตอนปลาย ปีการศึกษา 2560 - 2564 ทั้งหมดจำนวน 19,507 คน โดยปีที่มีการออกกลางคันมากที่สุดปี 2560 จำนวน 5,388 คน รองลงมาปี 2561 จำนวน 5,319 คน และปี 2562
จำนวน 3,812 คน ตามลำดับ

ด้านแรงงาน ภาวะการมีงานทำของประชากรในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง ในปี 2564 มีกำลังแรงงาน รวมจำนวน 2,598,835 คน ประกอบด้วยผู้มีงานทำ จำนวน 2,515,192 คน และผู้ว่างงาน จำนวน 83,643 คน และเป็นกำลังแรงงานที่รอฤดูกาล จำนวน 730 คน โดยมีผู้ที่ไม่อยู่ในกำลังแรงงานรวมจำนวน 1,075,550 คนและในส่วนของแรงงานต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตทำงานคงเหลือ พ.ศ.2560 - 2564 ในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มากที่สุดในปี 2562 จำนวนรวม 85,492 คน รองลงมาปี 2560 จำนวน 75,230 คน ปี 2563 จำนวน 73,137 คน ปี 2564 จำนวน 61,208 คน และปี 2561 จำนวน 59,586 คน ตามลำดับ

ด้านที่อยู่อาศัย ชุมชนผู้มีรายได้น้อย ของการเคหะแห่งชาติ (กคช.) ปี 2565 พบว่าในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่างมีจำนวนชุมชนผู้มีรายได้น้อย 198 ชุมชน 30,327 ครัวเรือน จำนวน 126,838คน

ด้านเศรษฐกิจและรายได้แสดงการขยายตัวของผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด ในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่างแสดงการขยายตัวของผลิตภัณฑ์มวลรวม (GPP) อัตราขยายตัวของเศรษฐกิจ ปี 2563 ภาพรวมหดตัว โดยจังหวัดนราธิวาส หดตัวมากที่สุด ร้อยละ -7.6 รองลงมาจังหวัดปัตตานีร้อยละ -3.38 จังหวัดสงขลาร้อยละ -2.3 ผลิตภัณฑ์จังหวัดต่อหัว (GPP per capita) ปี 2563 พบว่า จังหวัดสงขลา มีผลิตภัณฑ์จังหวัด ต่อหัว มากที่สุด จำนวน 140,561 บาท/ปี รองลงมาจังหวัดสตูล จำนวน 111,682 บาท/ปี ถัดมาคือ จังหวัดตรังจำนวน 105,448 บาท/ปี

รายได้โดยเฉลี่ยต่อเดือนต่อครัวเรือน พ.ศ.2560 - 2564 พบว่าภาพรวมในปี 2564 จังหวัดที่มีรายได้โดยเฉลี่ยต่อเดือนต่อครัวเรือนลดลงจากปี 2562 ได้แก่ จังหวัดตรัง นราธิวาส และปัตตานี ภาพรวมลดลงร้อยละ 5.95 จังหวัดที่มีรายได้โดยเฉลี่ยต่อเดือนต่อครัวเรือนเพิ่มขึ้น จาก ปี2562 ได้แก่จังหวัดพัทลุง ยะลา สงขลา และสตูล ภาพรวมเพิ่มขึ้นร้อยละ 12.69 หนี้สิ้นเฉลี่ยต่อครัวเรือนจำแนกวัตถุประสงค์ของการกู้ยืม ปี 2560-2564 พบว่าในปี 2564 มีหนี้สินเฉลี่ยต่อครัวเรือนรวมทั้งสิ้น 976,709.49 บาท จังหวัดที่มีหนี้สินต่อครัวเรือนเพิ่มขึ้นได้แก่ จังหวัดนราธิวาส ยะลา และสตูล จังหวัดที่มีหนี้สินเฉลี่ยต่อครัวเรือนลดลงในปี 2564 ได้แก่ จังหวัดตรัง ปัตตานีพัทลุง และสงขลา โดยวัตถุประสงค์ของการกู้ยืม 3 อันดับแรก คือ ลำดับที่ 1 เพื่อใช้จ่ายในครัวเรือน จำนวน 424,987.94 บาท ลำดับที่ 2 เพื่อใช้ซื้อ/เช่าซื้อบ้านและที่ดิน จำนวน 318,358.90 บาท ลำดับที่ 3 เพื่อใช้ทำธุรกิจที่ไม่ใช่การเกษตร 126,409.59 บาท

องค์กรภาคีเครือข่าย ปี 2565 กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง พบว่าองค์กรภาคีเครือข่ายที่มีมากที่สุดคือ องค์กรสาธารณประโยชน์ตาม พ.ร.บ. ส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม จำนวน 738 แห่ง มีมากในจังหวัดสงขลา รองลงมาสภาเด็กและเยาวชน จำนวน 686 สภา ถัดมาศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน (ศพค.) จำนวน 593 แห่ง กองทุนสวัสดิการสังคม จำนวน 551 แห่ง ศูนย์ช่วยเหลือสังคมตำบล (ศชส.ต.) จำนวน 534 แห่ง ศูนย์บริการคนพิการทั่วไป จำนวน 489 แห่ง องค์กรสวัสดิการชุมชน ตาม พ.ร.บ. ส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม จำนวน 408 แห่ง ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิต และส่งเสริมอาชีพของผู้สูงอายุ (ศพอส.) จำนวน 150 แห่ง สภาองค์กรคนพิการ จำนวน 35 แห่ง สำหรับจำนวนภาคีเครือข่ายอาสาสมัคร ปี 2565 กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง พบว่าเครือข่ายอาสาสมัครที่มีมากที่สุดคือ อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อพม.) จำนวน 26,740คน มีมากในจังหวัดปัตตานีจำนวน 9,411 คน รองลงมา จังหวัดพัทลุง จำนวน 4,062 คน และจังหวัดสตูล 3,745 คน และข้อมูลคลังปัญญาผู้สูงอายุจำนวน 2,914คน มีมากในจังหวัดพัทลุง จำนวน 752 คน รองลงมา จังหวัดตรัง จำนวน 606 คน และจังหวัดยะลา จำนวน 529 คน ตามลำดับ

สถานการณ์กลุ่มเป้าหมายทางสังคมระดับกลุ่มจังหวัดจากข้อมูลรายงานสถานการณ์จำนวนกลุ่มเป้าหมายในเขตพื้นที่ 7 จังหวัดภาคใต้ตอนล่าง ในปี พ.ศ. 2565 มีดังนี้
-สถานการณ์เด็ก อายุ 0-17 ปี มีประชากรจำนวน 1,202,886 คน ลดลงจากปี 2564 ร้อยละ 0.36 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่มีการลงทะเบียนเด็กที่ได้รับเงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด 3 อันดับแรก จังหวัดสงขลา นราธิวาส ปัตตานีประเด็นเด็กนอกระบบ 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดนราธิวาส ปัตตานี และยะลา ประเด็นเด็กที่อยู่ในครอบครัวเลี้ยงเดี่ยว 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดยะลา นราธิวาส และตรัง ประเด็นเด็กที่ตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดยะลา นราธิวาส และสตูล ตามลำดับ

-สถานการณ์เยาวชน อายุ 18-25 ปี มีประชากรจำนวน 501,624 คน ลดลงจากปี 2564 ร้อยละ 0.26 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่ควรเฝ้าระวังประเด็นเยาวชนที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสม 3 อันดับแรกได้แก่ จังหวัดตรัง สงขลา และสตูล ประเด็นเยาวชนที่ถูกทารุณกรรมทางร่างกายจิตใจและทางเพศ 3 อันดับ ได้แก่ จังหวัดสงขลา ยะลา และสตูล ตามลำดับ

-สถานการณ์สตรี อายุ 26-59 ปี มีประชากรจำนวน 1,550,077 คน เพิ่มขึ้นจากปี 2564 ร้อยละ 0.05เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่ควรเฝ้าระวังประเด็นประเด็นสตรีที่ถูกเลิกจ้าง/ตกงาน 3 อันดับแรกได้แก่ จังหวัดปัตตานี สงขลา และตรัง แม่เลี้ยงเดี่ยวฐานะยากจน 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดสงขลา ยะลา และนราธิวาส ประเด็นสตรีที่ถูกทำร้ายร่างกาย/จิตใจ 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดสงขลา ปัตตานี และตรัง ตามลำดับ

-สถานการณ์ครอบครัว จำนวน 1,748,531 ครอบครัว เพิ่มขึ้นจากปี 2564 ร้อยละ1.58 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่ควรเฝ้าระวังประเด็นครอบครัวยากจน 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัด ยะลา ปัตตานีและสงขลา ประเด็นครอบครัวหย่าร้าง 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดสงขลา ตรัง และพัทลุง ประเด็นครอบครัวที่มีคนในครอบครัวกระทำความรุนแรงต่อกัน 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดปัตตานี สงขลา ตรัง ตามลำดับ

-สถานการณ์ผู้สุงอายุ อายุ 60 ปีขึ้นไป มีประชากรจำนวน 807,487 คน เพิ่มขึ้นจากปี 2564 ร้อยละ 0.26 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่ควรเฝ้าระวังประเด็นผู้สูงอายุติดบ้าน 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดสงขลา สตูล และตรัง ประเด็นผู้สูงอายุมีที่อยู่อาศัยไม่เหมาะสม 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดพัทลุง สตูลและปัตตานีประเด็นผู้สูงอายุที่ดำรงชีพด้วยการเร่ร่อนขอทาน 3 อันดับ ได้แก่ จังหวัดสงขลา ยะลา และปัตตานีตามลำดับ

-สถานการณ์คนพิการ มีคนพิการที่มีบัตรประจำตัว โดยจดทะเบียนคนพิการจำนวน 143,878 คน เพิ่มขึ้นจากปี 2564 ร้อยละ 6.75 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า ประเด็นประเภทความพิการด้านความเคลื่อนไหวหรือทางร่างกาย มากเป็นอันดับหนึ่ง จำนวน76,522 คน รองลงมา พิการด้านการได้ยินหรือการสื่อความหมาย จำนวน 27,905 คน และพิการด้านจิตใจหรือพฤติกรรม จำนวน 13,054 คน พิการมากกว่า 1 ประเภท จำนวน 12,309 คน ตามลำดับ

-สถานการณ์ผู้ด้อยโอกาส มีจำนวน 155,438 คน เพิ่มขึ้นจากปี 2564 ร้อยละ 11.19 เมื่อเปรียบเทียบทั้ง 7 จังหวัด พบว่า จังหวัดที่ควรเฝ้าระวังประเด็นคนยากจน 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดปัตตานีสงขลาและยะลา ประเด็นติดเชื้อ HIV 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดตรัง พัทลุง และนราธิวาส ประเด็นผู้พ้นโทษ 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดตรัง ปัตตานี และพัทลุง ตามลำดับ

สถานการณ์เชิงประเด็นสังคมทางสังคมในระดับกลุ่มจังหวัด -สถานการณ์กลุ่มเปราะบางรายครัวเรือน ปีงบประมาณ 2564 - 2565 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ได้ดำเนินโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางรายครัวเรือน โดยมีการบูรณาการการทำงานร่วมกับ 12 กระทรวง 1 หน่วยงาน โดยกำหนดให้ใช้ข้อมูลจากระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (Thai People Map and Analytics Platform : TPMAP) ครัวเรือนเปราะบาง 4.1 ล้านครัวเรือน เป็นฐานข้อมูลหลักมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนให้กินดีอยู่ดีจำนวนคนที่ต้องได้รับการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ที่เรียกว่าคนเปราะบางนั้น ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.11 มีทั้งสิ้น 877,671คน คิดเป็นร้อยละ 17.55เมื่อจำนวนคนเปราะบางเทียบกับจำนวนประชากรในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง กลุ่มคนเปราะบาง TPMAP คือ บุคคลที่ต้องการได้รับการพึ่งพิงจากผู้อื่น เป็นผู้ที่มีรายได้น้อยและมีบุคคลที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงที่ต้องการได้รับความช่วยเหลือ เช่น ครอบครัวยากจนที่มีเด็กเล็ก แม่เลี้ยงเดี่ยว ผู้สูงอายุ คนพิการ เป็นต้น กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีคนเปราะบางจำนวน 877,671คน โดยแบ่งตามมิติต่าง ๆ 5 มิติ ดังนี้ 1) มิติด้านความเป็นอยู่ จำนวน 31,223 คน 2) มิติด้านการศึกษา จำนวน 31,770คน 3) มิติด้านสุขภาพ จำนวน 18,885 คน 4) มิติด้านรายได้ จำนวน 36,698 คน 5) มิติด้านการเข้าถึงบริการภาครัฐจำนวน 135 คน

การวิเคราะห์และจัดลำดับของสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด -กลุ่มเด็ก พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีเด็กนอกระบบ จำนวน 73,657คน คิดเป็นร้อยละ 6.12ของประชากรเด็กทั้งหมดทั้งในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด รองลงมา เด็กที่อยู่ในครอบครัวเลี้ยงเดี่ยว จำนวน 5,666 คน คิดเป็นร้อยละ 0.47 ของประชากรเด็กทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และเด็กที่ตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร จำนวน 1,541 คน คิดเป็นร้อยละ 0.53 ของประชากรเด็กทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด (เพศหญิง อายุ 10-17 ปี จำนวน 288,949 คน) -กลุ่มเยาวชน พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีเยาวชนที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสม จำนวน 962 คน คิดเป็นร้อยละ 0.16 ของประชากรเยาวชนทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และเยาวชนที่ถูกทารุณกรรมทางร่างกายจิตใจและทางเพศ จำนวน 126 คน คิดเป็นร้อยละ 0.03 ของประชากรเยาวชนทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด -กลุ่มสตรีพบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีสตรีที่ถูกเลิกจ้าง/ตกงาน จำนวน 13,225 คน คิดเป็นร้อยละ 0.85 ของประชากรสตรีทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด รองลงมา แม่เลี้ยงเดี่ยวฐานะยากจน จำนวน 7,181 คน คิดเป็นร้อยละ 0.46 ของประชากรสตรีทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และสตรีที่ถูกทําร้ายร่างกาย จิตใจ จำนวน 161 คน คิดเป็นร้อยละ 0.01 ของประชากรสตรีทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด -กลุ่มครอบครัว พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีครอบครัวยากจน จำนวน 81,939 ครอบครัว คิดเป็นร้อยละ 4.81 ของกลุ่มครอบครัวทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด รองลงมา ครอบครัวหย่าร้างจำนวน 5,353 คน
คิดเป็นร้อยละ 0.31 ของกลุ่มครอบครัวทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และครอบครัวที่มีคนในครอบครัวกระทำความรุนแรงต่อกัน จำนวน 98 ครอบครัว คิดเป็นร้อยละ 0.01 ของกลุ่มครอบครัวทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด -กลุ่มผู้สูงอายุ พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีผู้สูงอายุติดบ้าน จำนวน 14,078 คน คิดเป็นร้อยละ1.74 รองลงมา ผู้สูงอายุติดเตียง จำนวน 8,672 คน คิดเป็นร้อยละ 1.07 ของประชากรผู้สูงอายุทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และผู้สูงอายุมีที่อยู่อาศัยไม่เหมาะสม จำนวน 3,843 คน คิดเป็นร้อยละ 0.48 ของประชากรผู้สูงอายุทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด -กลุ่มคนพิการ พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีประเด็นความพิการทางการเคลื่อนไหวหรือทางร่างกาย จำนวน 76,522 คน คิดเป็นร้อยละ 53.19 ของประชากรกลุ่มคนพิการทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัดรองลงมา ความพิการทางการได้ยินหรือสื่อความหมาย จำนวน 27,905 คน คิดเป็นร้อยละ 19.39 ของประชากรกลุ่มคนพิการทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และความพิการทางจิตใจหรือพฤติกรรม จำนวน 13,054 คน คิดเป็นร้อยละ 9.07 ของประชากรกลุ่มคนพิการทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด -กลุ่มผู้ด้อยโอกาส พบว่า กลุ่มจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง มีคนยากจน จำนวน 136,482 คน คิดเป็นร้อยละ 87.78 ของประชากรกลุ่มผู้ด้อยโอกาสทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด รองลงมา ผู้ติดเชื้อ HIV จำนวน 7,788 คน คิดเป็นร้อยละ 8.05 ของประชากรกลุ่มผู้ด้อยโอกาสทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด และผู้พ้นโทษ จำนวน 3,558 คน คิดเป็นร้อยละ 4.05 ของประชากรกลุ่มผู้ด้อยโอกาสทั้งหมดในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัด

• พฤติกรรม : ความรู้ ความเชื่อ ทัศนคติในการใช้ชีวิตของบุคคล
• เศรษฐกิจ: ไม่มีรายได้ ยากจน มีหนี้สิน สถานการณ์โควิดทำให้รายได้ของครัวเรือนที่มีกลุ่มเปราะบางทุกประเภท (ยกเว้นกลุ่มผู้สูงอายุ) ลดลงในช่วงโควิดมากกว่าครัวเรือนที่ไม่มีกลุ่มเปราะบาง
• สังคม : เริ่มเข้าสู่สังคมสูงวัย อยู่อาศัยแบบครอบครัวเดี่ยว ขาดคนดูแล
  
• สิ่งแวดล้อม : ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
• ระบบบริการ : การเข้าถึงสิทธิ์บริการพื้นฐานในกลุ่มคนเร่ร่อน ต่างถิ่น ไม่มีบัตรประชาชน หรือบัตรคนพิการ การเข้าถึงสิ่งอำนวยความสะดวก การประสานการทำงานร่วมกันระหว่างภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง
• สถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด(กรกฏาคม ๖๕)กลุ่มที่มีโอกาสติดเชื้อกันมากในปัจจุบันคือ กลุ่มเด็กในโรงเรียน กลุ่มสถานบริการ โดยการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นจะสามารถป้องกันความรุนแรงได้ ในกลุ่มแรงงานต่างด้าวที่ลักลอบเข้าเมือง ป่วยโควิดเพิ่มมากขึ้น ควรประสานเจ้าภาพที่ชัดเจนในการดูแลในด้านความเป็นอยู่
  
• ด้านการศึกษา ผลกระทบในกลุ่มคือคุณภาพการศึกษา การเรียนรู้ของเด็กมีความถดถอยในเด็กบางกลุ่ม เด็กอ่านไม่เข้าใจวิเคราะห์ไม่ได้ ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา มีบางพื้นที่เด็กอยู่ห่างไกลไม่สามารถเข้าถึงการเข้าเรียน บางพื้นที่มีสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อการเรียนรู้ในบ้าน บางครอบครัวมีฐานะยากจน ไม่พร้อมด้านอุปกรณ์ด้านการเรียนรู้ บางครอบครัวผู้ปกครองออกจากระบบทำให้เด็กหลุดออกจากระบบ สิ่งที่ค้นพบคือเด็กเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติดมากขึ้น การตั้งครรภ์ไม่พร้อม พฤติกรรมที่เหมาะสมจากการเล่นเกมส์มาก เกิดภาวะซึมเศร้าในเด็กบางกลุ่ม
  
• ข้อมูลเด็กตกหล่นที่ไม่มีในระบบของสถานศึกษา เด็กที่หลุดออกจากระบบ เด็กไปอยู่ในสถานพินิจ บางส่วนไม่เข้าเรียน กศน หรือมีชื่อแต่ไม่มีการเรียน
  
• สถานการณ์เด็กตกน้ำตาย ซึ่งมีเพิ่มขึ้นจำนวนมากในปัจจุบัน จากสถานการณ์ปกติและสถานการณ์โควิด ซึ่งในพื้นที่อันตราย เป้าหมายของประเทศวางไว้ไม่เกิน ๒.๕ ภาคที่มีเด็กจมน้ำตายมากที่สุดคือภาคอีสาน รองลงมาคือภาคใต้ ซึ่งหากมีการจัดการชุมชน เช่น หากชุมชนจัดการการเฝ้าระวัง การปักป้ายเตือน และการป้องกันในเด็กโดยการเอาชีวิตรอด
  

ทุนทางสังคมที่สามารถต่อยอด

• รัฐบาลมีนโยบายแก้จน กระทรวงพม.มีการใช้ระบบTPMapเพื่อจัดเก็บข้อมูลช่วยเหลือคนจนระดับครัวเรือน และการวางแผนเพื่อการช่วยเหลือ โดยเฉพาะในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งจะทำให้เห็นประเด็นมิติปัญหาต่างๆ เพื่อนำมาสู่การวางแผนคุณภาพชีวิต จัดกลุ่มความเปราะบาง ร่วมกับ พมจ. ร่วมกับทุกภาคส่วนในพื้นที่ เป็นที่มาของศูนย์ช่วยเหลือชุมชนในระดับตำบล กำลังขับเคลื่อนมีการจัดตั้งคณะทำงาน ซึ่งกำลังเริ่มโครงการ
  
• การจัดทำระบบข้อมูลของจังหวัดให้เป็นระบบเดียวกัน โดยจังหวัดสงขลาได้มีการ MOU กับองค์กรต่างๆ ๑๑ องค์กร เพื่อจัดทำฐานระบบข้อมูลให้เป็นระบบเดียวกัน เพื่อให้การช่วยเหลือไม่ซ้ำซ้อน และทำให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลได้ง่ายขึ้น ตอนนี้ระบบเบื้องต้นเสร็จแล้ว โดยให้องค์กร ๔ องค์กรหลัก สามารถส่งข้อมูลแบบเรียลไทม์ เพื่อให้ข้อมูลเป็นระบบเดียวกัน ซึ่งระบบข้อมูลดังกล่าวจะส่งผลถึงระบบการรายงาน ซึ่งเป็นการปรับระบบการทำงาน เมื่อข้อมูลตรงกันก็สามารถนำมาสู่การวางแผน เพื่อการช่วยเหลือที่ตรงกับความต้องการของผู้เปราะบางมากขึ้น ซึ่งตอนนี้นำร่องที่จังหวัดสงขลา และจะขยายรูปแบบไปยังจังหวัดอื่นๆ โดยให้มีกองทุนฟื้นฟูสมรรถภาพที่จำเป็นต่อสุขภาพเป็นเจ้าภาพหลัก
• การเตรียมความพร้อมรองรับสังคมสูงวัย โดยผลักดันเข้าสู่สมัชชาสุขภาพจังหวัดตรัง ร่วมกับภาคีเครือข่าย ได้รับงบสนับสนุนจาก Nodeflagship สสส.ดำเนินการใน ๔ พื้นที่ ร่วมกับวัด เกิดโมเดลสานภาคีสานพลัง ปี ๖๕ดำเนินการ ๑๔ พื้นที่ เตรียมสูงวัยในกลุ่มอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป โดยการเตรียมความพร้อมต้องเตรียมตั้งแต่อายุ ๓๕ ปี โดยต้องเตรียมความพร้อมในด้านต่างๆ ได้แก่ ด้านสุขภาพ ด้านเศรษฐกิจ/การออม ด้านสภาพแวดล้อม/สิ่งอำนวยความสดวก และด้านสังคม
  
• คณะกรรมการพัฒนาชีวิตระดับอำเภอ(พชอ.) มีความพยายามให้มีภาคส่วนที่เป็นภาคประชาชนเข้าไปอยู่มากที่สุด เป็นกลไกเบื้องต้น จุดคานงัดที่สำคัญคือ กลไกระดับอำเภอ นายอำเภอมีสิทธิที่จะใช้ทั้งหมด ประเด็นที่เป็นปัญหาไม่สามารถหากรรมการมาเป็นตัวแทนได้เพียงพอ ซึ่งกขป สามารถใช้กลไกของกรรมการ พอช.เพื่อขับเคลื่อนได้ เป็นการนำเรื่องของพอช พชต มาขับเคลื่อน โดยทุกส่วนทำหน้าที่ของตนเอง และมีเป้าหมายร่วมกัน
  
• บทเรียนโครงการประชาสังคมร่วมแรงเพื่อเปลี่ยนแปลงเมืองใน ๖ เมือง ได้มีการประเมินความเปราะบางของเมืองและชุมชนร่วมกับอปท. พบว่ากลุ่มเปราะบางเข้าไม่ถึงข้อมูล แต่ใช้ความรู้ประสบการณ์ส่วนตัวและญาติพี่น้องในการรับมือกับสาธารณภัย การมองเชิงกายภาพวิเคราะห์โครงสร้างและระบบของเมืองที่มีขอบเขตตามสภาพปัญหาที่พบจะช่วยทำให้เข้าถึงปัญหาได้มาก(เมืองหลัก/เมืองบริวาร/เมืองชายแดน)
• การทำให้ระบบการจัดการระดับชุมชนมีความเข้มแข็ง มีกลไกจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องมาทำงานร่วมกัน จะรับมือวิกฤตไม่ว่าจะเป็นเรื่องโควิดหรือด้านสุขภาพอื่นๆ เป้าหมายสร้างกลไกการจัดการตนเองของชุมชน สร้างเครื่องมือในการทำงาน ข้อมูล/แผน/ผังชุมชน/กติกา/การสื่อสาร/กองทุนกลาง
  
• ควรคำนึงถึงพื้นที่เฉพาะ ได้แก่ เกาะ เขา เล ชายแดน เรือนจำ โรงงาน โรงแรม โรงเรียน

การเข้ารับการบริการด้านสาธารณสุขของผู้มีปัญหาสถานะทางทะเบียน

การเข้ารับการบริการด้านสาธารณสุขของกลุ่มชาติพันธุ์

• ชนเผ่าพื้นเมือง ชาวโอรัง อัสลี ในพื้นที่จังหวัดยะลา และ นราธิวาส จำนวน ๕๘ คน ได้รับบัตรประชาชน และสามารถใช้สิทธิหลักประกันสุขภาพได้จำนวน ๕๘คน โดยการดำเนินงานของ ศอ.บต.
  
• สปสช.มีนโยบายให้ชาว มานิ และ ชาวโอรัง อัสลี เข้ารับบริการสาธารณสุขที่หน่วยบริการของรัฐได้ทุกแห่ง เพิ่มการเข้าถึงบริการ สอดคล้องกับวิถีชีวิตการเคลื่อนย้ายถิ่น