เขตสุขภาพเพื่อประชาชนภาคใต้

"อำเภอบางกล่ำ"

อำเภอบางกล่ำอยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำคลองอู่ตะเภาตอนล่าง มีต้นทุนที่ดีหลายอย่าง อาทิ คลองบางกล่ำ(ซึ่งมีคุณภาพน้ำดีที่สุดในสงขลา) มีงานประเพณีวัฒนธรรมทั้งนายหนังตะลุง มโนห์รา เพลงเรือแหลมโพธิ์ มีวัดคูเต่าที่ได้รางวัลยูเนสโก เหล่านี้ต่อต้นทุนที่พร้อมต่อยอด

ในฐานะงานเลขาฯของกขป.เขต ๑๒ มีโอกาสไปร่วมดำเนินการเสวนาให้กับเครือข่ายองค์กรงดเหล้าจังหวัดสงขลา และเครือข่ายในพื้นที่ภาคใต้ตอนล่าง ภายใต้กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของสนง.เครือข่ายองค์กรงดเหล้า(สคล.) ณ หมู่ ๑๑ ตำบลท่าช้าง อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา ในฐานะพื้นที่ตัวอย่าง

เครือข่ายองค์กรงดเหล้าจังหวัดสงขลา โดยการนำของอ่ำ ชาญวิฑูร สุขสว่างไกร อาศัยหมวกที่ทำงานอยู่หลายใบประสานภาคส่วนต่างๆเชื่อมโยงศักยภาพของพื้นที่ มาสานพลังในการรับมือกับปัจจัยเสี่ยงโดยเฉพาะบุหรีและเหล้า อันเป็นต้นธารของโรคคุกคามต่างๆ โดยไม่ได้มองว่ากลุ่มเสี่ยงเหล่านี้เป็นจำเลย หากมีการดื่มเสพย์อย่างมีสติ ไม่ส่งผลกระทบต่อคนอื่น พื้นฐานวัฒนธรรมที่มีเหล้าสอดแทรกอยู่ในวิถีมายาวนานของคนรุ่นบรรพชน ยุคก่อนเก่าก็มีทางออก ทางผ่อนคลายผ่านกิจกรรมการละเล่น ประเพณี การดื่มที่เปลี่ยนไปโดยวิถีแห่งทุนทำลายวิถีแบบเดิมไป รุกคืบในงานบุญ งานประเพณี ทำให้การรับมือของเครือข่ายก็ต้องปรับตัวจากเดิม นอกจากร่วมกับอำเภอ สสอ. นายกอปท.วิเคราะห์หาพื้นที่ทำงานร่วมกันแล้ว ทำงานกับกลุ่มเสี่ยงให้ปรับพฤติกรรมลด-ละ-เลิกแล้วยังต้องสร้างค่านิยมใหม่ เช่น งานบุญปลอดเหล้า เข้าพรรษาปลอดเหล้า แข่งเรือปลอดเหล้า สวดมนต์ข้ามปี ยังข้ามไปเชื่อมโยงกับการท่องเที่ยว สร้างการท่องเที่ยวปลอดภัย และเชื่อมโยงกับงานวัฒนธรรม เปิดพื้นที่สร้างสรรค์ให้กับเยาวชน พร้อมกับสื่อสารสังคมอย่างมีพลัง

อดีตผู้ใหญ่หมู่ ๑๗ อดีตเป็นสามเณรอยู่วัด ถูกกล่อมเกลามาแต่เด็ก เมื่อมาเป็นผู้ใหญ่บ้าน จึงพยายามเลี่ยงไม่กินดื่มเหมือนคนอื่น แค่มีเล็กๆน้อยๆเพื่อให้เข้าสังคมได้ สำรวจสมาชิกในหมู่บ้าน และลงพูดคุยให้ปรับพฤติกรรม เริ่มจากกลุ่มที่มีอาการหนักก่อน ใกล้ลงแดงเป็นต้น อาศัยพลังทางศาสนา นำมาปวารณาตัวให้ลดละเลิก พลังทางสังคมมีส่วนเป็นอย่างมากในการปรับพฤติกรรมส่วนบุคคล

หนังดวน เป็นอีกคนที่ข้ามพ้นเรื่องเสพย์ เรื่องดื่ม มองว่าทำไปมีแต่เสีย ทั้งเสียเงิน เสียสติ เสียสุขภาพ ตนเองก็เคยดื่มมาก่อน แต่พอคิดได้ว่ามาเล่นหนัง มาทำกิจกรรมสร้างสรรค์ที่มีคุณค่ามากกว่า มีสติเช่นนี้ก็ทำให้ข้ามผ่านมาได้ ปัจจุบันได้ส่งเสริมเยาวชนให้เล่นหนังตะลุง เล่นดนตรี รำมโนห์รา พร้อม live สด เปิดพื้นที่สร้างสรรค์ให้กับเด็กๆในหมู่บ้าน

ที่นี่ได้จัดกิจกรรมท่องเที่ยวปลอดภัย ควบคู่กับการผลิตอาหารปลอดภัย กลุ่มปลูกผัก ปลูกข้าว ขนมพื้นบ้าน มีการนำปิ่นโตร้อยสายมารับแขกกินเที่ยงด้วยกัน การเลี้ยงอุงหรือชันโรงเพื่อให้ได้น้ำผึ้ง ผลิตภัณฑ์จักสาน การปลูกสมุนไพร นำภูมิปัญญาที่มีสร้างรายได้ การเล่นเพลงเรือแหลมโพธิ์ การทัวร์วัดคูเต่าชมโบสถ์ ศาลาร้อยปี ตลาดนัดร้อยปี เชื่อมโยงกันในแต่ละจุดเป็นกิจกรรมใหม่ในชุมชน

ชาคริต โภชะเรือง บันทึกเรื่องราว

เครือข่ายงดเหล้าจังหวัดสงขลา ร่วมกับ สสส. และอำเภอบางกล่ำ เปิดเส้นทางท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงสุขภาพ “วัฒนธรรมสร้างสุข ท่องเที่ยวปลอดภัย ลดปัจจัยเสี่ยง อำเภอบางกล่ำ”  ต้นแบบการท่องเที่ยวอย่างสร้างสรรค์โดยชุมชน สู่การลดปัจจัยเสี่ยงเหล้า บุหรี่

วันที่ 22  พฤศจิกายน  2565  นายปฏิวัติ  ทองเพชรจันทร์  นายอำเภอบางกล่ำ  ให้เกียรติเป็นประธานกล่าวเปิดกิจกรรม วัฒนธรรมสร้างสุข  ท่องเที่ยวปลอดภัย ลดปัจจัยเสี่ยง อำเภอบางกล่ำ  โดยมี นายชาญวิทูร  สุขสว่างไกร ผู้ประสานงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้าจังหวัดสงขลา  กล่าวรายงานวัตถุประสงค์การจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมและพัฒนาชุมชนคนสู้เหล้า เชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวโดยชุมชนพื้นที่อำเภอบางกล่ำ นำร่องจาก พื้นที่ชุมชนคนสู้เหล้า บ้านควนเหนือ หมู่ 17  ตำบลท่าช้าง สู่พื้นที่ใกล้เคียงได้แก่ หมู่ที่ 1 ตำบลบางกล่ำ และ หมู่ที่ 3  ชุมชนบ้านหัวนอนวัด ตำบลแม่ทอม  อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา  นอกจากนี้ ยังเป็นการสร้างอาชีพแก่ผู้เข้าร่วมโครงการงดเหล้าในพื้นที่  ให้มีความเข้มแข็งและยั่งยืน รวมถึงความพร้อมในการให้บริการแก่นักท่องเที่ยว

ภายในงาน มีการจัดเวทีเสวนา แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ด้านการสร้างกระบวนการพัฒนาชุมชน สู่พลเมืองตื่นรู้ ลดปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ  การแสดงหนังตะลุงโดยกลุ่มเยาวชนนักรณรงค์งดเหล้าบ้านควนเหนือ การแนะนำผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาชาวบ้าน และปิ่นโตสุขภาพร้อยสาย โดย ชมรมคนหัวใจเพชรบ้านควนเหนือ  การเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยว ชมกลุ่มคนเลี้ยงชันโรง  ผลิตภัณฑ์เศรษฐกิจสร้างรายได้ให้แก่พื้นที่ ณ สวนลุงรมย์ หมู่ที่ 1 ตำบลบางกล่ำ / ชมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเตยปาหนัน ชมสถาปัตยกรรมเก่าแก่วัดคูเต่า  ที่ได้รับรางวัลยูเนสโก้ ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ชุมชนบ้านหัวนอนวัด ตำบลแม่ทอม และปิดท้ายด้วย การเรียนรู้ภูมิปัญญาการละเล่นเพลงเรือแหลมโพธิ์

กิจกรรมในครั้งนี้ได้รับเกียรติจาก อาจารย์มานพ  แย้มอุทัย  ผู้ทรงคุณวุฒิ จาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)  และ นายธีระ  วัชรปราณี  ผู้จัดการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.)  ผู้แทนจาก สำนักงานสาธารณสุขอำเภอบางกล่ำ องค์การบริหารส่วนตำบลบางกล่ำ สมาคมส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนจังหวัดสงขลา สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 สงขลา ผู้นำชุมชนและภาคีที่ขับเคลื่อนงานด้านสุขภาพในพื้นที่ มีผู้สนใจเข้าร่วมเรียนรู้ จำนวนกว่า 120  คน ลงพื้นที่ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ณ ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านควนเหนือ หมู่ 17 ตำบลท่าช้าง อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา

พื้นที่อำเภอบางกล่ำ เป็นอีกสถานที่หนึ่งในจังหวัดสงขลา ที่มีแหล่งท่องเที่ยวที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งในประเทศและต่างชาติ ให้เข้ามาเที่ยวในบางกล่ำได้อย่างมากมาย ทั้งแหล่งโบราณสถาน วัดคูเต่า ชุมชนคนสู้เหล้า สระมรกต ศิลปินพื้นบ้านหนังตลุง มโนราห์  จุดชมวิวสะพานไม้โบราณ ตลาดน้ำบางกล่ำ ซึ่งถือเป็นตลาดปลอดภัย ห้ามจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ บุหรี่  ปลอดภาชนะโฟม และแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ มากมาย ทางเครือข่ายองค์กรงดเหล้าจังหวัดสงขลา ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญ ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างปลอดภัย และ การอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมบางกล่ำ จึงได้จัด กิจกรรม วัฒนธรรมสร้างสุข ท่องเที่ยวปลอดภัย ลดปัจจัยเสี่ยง อำเภอบางกล่ำขึ้น เพื่อเพิ่มความเข้มแข็งและพัฒนาศักยภาพให้แก่ชมรมคนหัวใจเพชร  ชุมชน ภาคีเครือข่ายในพื้นที่ ได้สามารถขับเคลื่อนการท่องเที่ยวปลอดภัยในตำบล โดยนำร่อง 3 พื้นที่  ได้แก่ ตำบลท่าช้าง ตำบลบางกล่ำ และ ตำบลแม่ทอม ให้เป็นที่รู้จักในระดับประเทศต่อไป

“ปัจจุบันมีนักท่องเที่ยวและผู้ประกอบการจำนวนไม่น้อยที่หันมาให้ความสำคัญในด้านท่องเที่ยวชุมชนอย่างปลอดภัย  ทางสมาคมอยากร่วมเชิญชวนทุกพื้นที่ร่วมกันสร้างกติกา  และเร่งประชาสัมพันธ์ ในด้านจัดการท่องเที่ยวที่ปราศจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และงดการสูบบุหรี่ ในระหว่างท่องเที่ยว ซึ่งจะทำให้สามารถเข้าถึงวิถีชีวิตของคนท้องถิ่น ไม่ได้เที่ยวเพียงแค่การสัมผัสธรรมชาติที่สวยงาม ซึ่งเทรนด์การเดินทางท่องเที่ยวประเภทใหม่นี้ ส่งผลให้นักท่องเที่ยวหรือนักเดินทางเลือกที่จะเดินทางไปยังทริปที่มีความหมาย คุณค่าทางวัฒนธรรม ปลอดภัย เพื่อมาเติมเต็มความต้องการ โดยอาจจะเริ่มจากลักษณะการเดินทางเป็นกลุ่มเล็ก ๆ เช่น กลุ่มเพื่อนฝูง กลุ่มครอบครัว หรือการจัดทริปในรูปแบบอาสาสมัคร และทริปเน้นเรียนรู้ทักษะในกลุ่มผู้เดินทางทุกช่วงวัย ส่งเสริมให้เกิดรายได้ในชุมชน สู่การท่องเที่ยวอย่างปลอดภัย ซึ่งถือเป็นที่ยอมรับในระดับสากล”  นางสาวรมิตา ธุระบุตร์  รองนายกสมาคมส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนจังหวัดสงขลา กล่าวเพิ่มเติม


ขอบคุณภาพและข้อมูลจากเพจ งดเหล้าใต้ล่าง เครือข่ายงดเหล้า